Επιθέσεις ελληνικών υποβρυχίων κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο

Έρευνα και συλλογή στοιχείων: Πλωτάρχης Γ. Απιδιανάκης ΠΝ, Κυβερνήτης Υ/Β Ωκεανός 

Υ/Β ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ

1. 24 Δεκεμβρίου 1940, προσβάσεις Αυλώνα

Η επίθεση αφορούσε νηοπομπή από το Μπάρι προς το Αυλώνα η οποία μετέφερε 3070 άτομα στρατιωτικού προσωπικού και έπλεε με ταχύτητα 12 κόμβων τηρώντας βασική πορεία μέσω σκελών. Αποτελείτο από το οπλισμένο εμπορικό BARLETTA, τα επιβατηγά ARGENTINA, NARENTA, FIRENZE, ITALIA, με μοναδικό συνοδό το τορπιλοβόλο ANDROMEDA. Η επίθεση υπήρξε φιλόδοξη, καθώς εβλήθησαν τέσσερεις τορπίλες εναντίον των ANDROMEDA, BARLETTA, FIRENZE και η 4^η πιθανώς εναντίον του ARGENTINA ή NARENTA, αντί δέσμης εναντίον ενός ή δύο στόχων. Επίσης, εκτελέστηκε με ανορθόδοξο, σύμφωνα με τις τότε διαδικασίες τρόπο (πυροδότηση των τορπιλών κατά τη διάρκεια στροφής ΑΡΙΣΤΕΡΑ με χρονικό διάλειμμα πυροδοτήσεως). Τελικώς επλήγη μόνο το FIRENZE, όπου απωλέσθηκαν 62 έως 93 από τους 996 συνολικά επιβαίνοντες πλήρωμα και Αλπινιστές καθώς και «ποσότητες» πολεμικού υλικού. Το πλοίο βυθίστηκε τα μεσάνυχτα 24-25 Δεκεμβρίου. Οι τρεις εκρήξεις που έγιναν αντιληπτές, πριν αρχίσει η πτώση βομβών βάθους και τις οποίες το Υ/Β απέδωσε σε ισάριθμα πλήγματα τορπιλών, οφείλονται πιθανότατα σε μία τορπίλη και σε δευτερογενείς εκρήξεις των λεβήτων του FIRENZE. Ο Κυβερνήτης του FIRENZE Antonino Cacace o Meta έμελλε να βρει τον θάνατο επί του SARDEGNA κατά τον τορπιλισμό του από το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ πέντε ημέρες αργότερα.

2. 29 Ιανουαρίου 1941, Ν Αδριατική

Η επίθεση αφορούσε νηοπομπή από το Μπρίντεζι προς τον Αυλώνα. Αποτελείτο από το οπλισμένο εμπορικό BRINTISI, τα επιβατηγά CITTA DI BASTIA, CITTA DI AGRIGENTO, CITTA DI TRAPANI, AVENTINO και το τορπιλοβόλο ANDROMEDA ξανά όπως και στις 24 Δεκεμβρίου 1940. Κανένα πλοίο δεν επλήγη κατά την επίθεση αυτή. Κατά μία άλλη πηγή, ο στόχος ήταν το εμπορικό STAMPALIA (ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ), συνοδευόμενο από το μικρό αντιτορπιλικό PARTENOPE όμως ο χρόνος απόπλου αυτού, δεν συσχετίζεται με τον χρόνο και τον χώρο της επίθεσης. Το STAMPALIA βυθίστηκε από αεροπορική επιδρομή στον Αυλώνα στις 13 Απριλίου 1941.

3. 2 Σεπτεμβρίου 1942, Ρόδος

Η ανολοκλήρωτη, λόγω της μεγάλης αποστάσεως, επίθεση αφορούσε στόχο αναγνωρισμένο ως πετρελαιοφόρο 8000tn συνοδευόμενο από δύο κορβέτες. Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

4. 30 Νοεμβρίου 1942, Χάλκη

Η επίθεση έλαβε χώρα στον εξαιρετικά περιορισμένο χώρο του όρμου Αγ. Γεωργίου βραχονησίδας Αλιμνιά (Χάλκη). Αν και ο στόχος αναφέρεται στην ελληνική βιβλιογραφία ως το γερμανικό μεταγωγικό BERGER 8000tn, εντούτοις επρόκειτο για το ιταλικό εμπορικό BUCINTORO. Οι δύο τορπίλες εξερράγησαν στην ακτή ΔΕ κ ΑΡ του στόχου και ο στόχος δεν υπέστη βλάβη. Το BUCINTORO βυθίστηκε ευρισκόμενο σε πλωτή δεξαμενή στο Λακκί μετά από γερμανική αεροπορική επιδρομή στις 12 Οκτωβρίου 1943. Το 1946 το BUCINTORO ανασύρθηκε και έπλεε μέχρι απόσυρσής του το 1959 υπό ιταλική σημαία. Το μοναδικό ναυάγιο στον όρμο, το οποίο ανασύρθηκε μετά το 1950, ήταν το μικρό ιταλικό εμπορικό ELVIRA VASELLI το οποίο επιβεβαιωμένα βυθίστηκε από συμμαχική αεροπορική επιδρομή στις 28 Ιουλίου 1943.

Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ

1. 26 Δεκεμβρίου 1940, Ν Αδριατική

Η επίθεση με δύο τορπίλες ήταν ανεπιτυχής και αφορούσε στόχο αναγνωρισμένο ως εμπορικό 6000-7000tn Β του Αγ. Ιωάννη της Μεδούης (Αλβανία, επίνειο του Σκουταρίου). Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

2. 29 Δεκεμβρίου 1940, Ν Αδριατική

Η επίθεση αφορούσε στόχο αναγνωρισμένο ως εμπορικό 4000-5000tn Β του Αγ. Ιωάννη της Μεδούης. Κατά τα τελικά στάδια της επιθέσεως, ο στόχος έστρεψε προς το υποβρύχιο, με αποτέλεσμα να βρεθεί στην εξαιρετικά μικρή απόσταση 150 γιαρδών με μικρή έγκλιση. Το Υ/Β έστρεψε με σκοπό να προσβάλει τον στόχο κατά την απομάκρυνση αυτού (up–the skirt shot), αλλά εν τέλει η επίθεση εγκαταλείφθηκε. Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

3. 31 Δεκεμβρίου 1940, Ν Αδριατική

Η επίθεση αφορούσε στο μικρό πετρελαιοφόρο QUINTO το οποίο μετέφερε 100 βαρέλια βενζίνης από την Τεργέστη προς τον Αγ. Ιωάννη της Μεδούης. Εκτελέσθηκε αρχικά ανεπιτυχής επίθεση με δύο τορπίλες και εν τέλει ο στόχος βυθίστηκε με 21 βολές από το πυροβόλο των 100mm. Το ναυάγιο βρίσκεται δύο ναυτικά μίλια βόρεια του Αντιβαρίου (Μαυροβούνιο), μόλις 600 μέτρα από την ακτή και σήμερα αποτελεί επισκέψιμο ναυάγιο. Υπήρξε πρόθεση κατηγορίας από την ιταλική πλευρά για διάπραξη εγκλήματος πολέμου, καθόσον η σωσίβια λέμβος βρέθηκε από τις γιουγκοσλαβικές αρχές προσβεβλημένη από το πυροβόλο του Υ/Β ενώ βρήκαν το θάνατο και οι δέκα επιβαίνοντες του στόχου. Το Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ είχε αρνηθεί κατηγορηματικά το ενδεχόμενο αυτό επισημαίνοντας ότι δεν εκτελέσθηκαν ευθείες βολές εναντίον της λέμβου.

4. 2 Απριλίου 1943, Γύθειο

Η επίθεση αφορούσε πρυμνοδετημένο στόχο εντός του λιμένα του Γυθείου. Το πλοίο ήταν το επιταγμένο ατμόπλοιο TERGESTE το οποίο εκτελούσε βοηθητικές αποστολές για το ιταλικό ναυτικό ως F.77. Η τορπίλη εξερράγη τέσσερα μέτρα πρύμνηθεν του στόχου με αποτέλεσμα να επικαθίσει στο λιμένα λόγω διαρροών. Το πλοίο επισκευάστηκε, αλλά βυθίστηκε στον λ. Κέρκυρας στις 18 Σεπτεμβρίου 1943 από γερμανική αεροπορική επιδρομή.

5. 5 Απριλίου 1943 (S.I. LABRADOR), Δ Κύθνου και 29 Μαΐου 1943 (RIGEL), NA Πηλίου

Το εμπορικό SAN ISIDRO LABRADOR, το οποίο επιβεβαιωμένα βυθίστηκε από το Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ κατά το δρομολόγιό του Χανιά-Σαντορίνη-Πειραιάς και το εμπορικό RIGEL, το οποίο επλήγη μόνο κατά το δρομολόγιό του από τη Στυλίδα προς τη Θεσσαλονίκη, είχαν αγοραστεί μαζί με άλλα οκτώ πλοία από τη γερμανικών συμφερόντων ισπανική ναυτιλιακή εταιρεία Transcomar τον Ιούλιο του 1941, οπότε έπλεαν υπό την ουδέτερη ισπανική σημαία για προστασία βαμμένη στις πλευρές (Επιχείρηση «ΚΑΤΑΔΙΩΞΗ»- Unternehmen Hetze). Το S.I.LABRADOR βυθίστηκε από τις ζημιές της πρόσκρουσης δύο τορπιλών, χωρίς αυτές να εκραγούν ενώ στο μεταξύ το Υ/Β είχε αναδυθεί ώστε να το προσβάλει με το πυροβόλο. Το RIGEL απέφυγε τις τορπίλες ή δεν εξερράγησαν και προσάραξε σκόπιμα στην ακτή του Πηλίου, όπου εβλήθη από το πυροβόλο του Υ/Β. Μέχρι την 12^η Ιουνίου 1943 το πλοίο κατέστη εκ νέου αξιόπλοο και συνεχίστηκε η επισκευή του στη Χαλκίδα. Μετά την επισκευή του υπό γερμανική σημαία πλέον και όνομα REAMUR, βυθίστηκε από το Υ/Β HMS SICKLE βόρεια του Καφηρέα στις 6 Ιουνίου 1944. To RIGEL είχε χρησιμοποιηθεί ως πλωτή φυλακή κατά τον ισπανικό εμφύλιο από το καθεστώς Φράνκο.

6. 1^η Ιουνίου 1943, Σάμος.

Η επίθεση αφορούσε παραβεβλημένο εμπορικό εντός του λιμένα του Καρλοβασίου. Το πλοίο αν και είχε αναγνωρισθεί ως 7000tn, επρόκειτο για το μικρό και πολύ παλαιό ιταλικό φορτηγό VERSILIA (1880, 54,8μ, 591tn). Η μία τορπίλη προσέκρουσε στον λιμενοβραχίονα, ενώ η δεύτερη δεν εξερράγη είτε λόγω δυσλειτουργίας είτε λόγω της πολύ μικρής γωνίας προσβολής του στόχου και της κατά συνέπεια μη ενεργοποίησης του πυροδοτικού της. Το VERSILIA βυθίστηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1943 από το Υ/Β HMS TORBAY NA Πάτμου.

7. 14 Σεπτεμβρίου 1943, Σκιάθος

Η παραπλανητική πληροφορία το απόγευμα της 14^ης Σεπτεμβρίου 1943 η οποία προκάλεσε την απώλεια του Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ, ότι ο ενόψει καπνός πλοίου προερχόταν δήθεν από το αναμενόμενο γαλλικό επιταγμένο εμπορικό SINFRA, προήλθε από ανακρινόμενο ελληνικό πλήρωμα καϊκιού, ενώ το SINFRA είχε ήδη καταπλεύσει στον λ. Πειραιά από τις 8 Σεπτεμβρίου 1943 προερχόμενο από τη Λέρο. Το UJ-2101 το οποίο στη συνέχεια βύθισε το Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ ήταν επίσης μέλος της συνοδείας της νηοπομπής στην οποία είχε επιτεθεί το Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ την 16^η Νοεμβρίου 1942. Βυθίστηκε από αεροπορική προσβολή μεταξύ Κρήτης-Σαντορίνης στις 9 Ιουνίου 1944. Το δε SINFRA βυθίστηκε από αεροπορική προσβολή βόρεια Σούδας στις 18 Οκτωβρίου 1943 με 2000 θανάτους, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου.

Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ

29 Δεκεμβρίου 1940, Οτράντο

Η επίθεση αφορούσε νηοπομπή από τον Αυλώνα προς το Μπρίντεζι αποτελούμενη από τα, ως επί το πλείστων, κενά επιβατηγά SARDEGNA, ITALIA και PIEMONTE προερχόμενα από τον Αυλώνα με προορισμό το Μπρίντεζι συνοδευόμενα από το τορπιλοβόλο ANTARES. Η νηοπομπή έπλεε με ταχύτητα 10,5 κόμβων χωρίς να εκτελεί ελίγδην με το SARDEGNA πρωτόπλου της στήλης. Το SARDEGNA αντελήφθη τις τορπίλες από την αριστερή του πλευρά, σήμανε συναγερμό στην νηοπομπή και έστρεψε αριστερά για να τις αποφύγει. Παρόλα αυτά επλήγη από δύο τορπίλες. Βυθίστηκε αργότερα εν μέσω προσπάθειας ρυμούλκησης προς το Μπρίντεζι. Υπήρξαν 25 θύματα από τους 262 επιβαίνοντες εκ των οποίων οι τέσσερεις προέρχονταν από το πλήρωμα το βυθισμένου, από το Υ/Β ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ, FIRENZE ένας από τους οποίους ήταν ο ίδιος ο Κυβερνήτης του FIRENZE. Το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ αναδύθηκε ακούσια μετά τη βολή 1500 γιάρδες αριστερά του ANTARES, το οποίο ευρισκόμενο 100 γιάρδες πλώραθεν και αριστερά του SARDEGNA, έστρεψε άμεσα για εμβολισμό. Σύμφωνα με την αναφορά του ANTARES είχε βληθεί τουλάχιστον άλλη μία τορπίλη την οποία το ANTARES απέφυγε, ενώ το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ κατά την ακούσια ανάδυσή του μετά τη βολή, επιχείρησε μάταια να αποφύγει τον εμβολισμό, επιχειρώντας να στραφεί σε παράλληλη πορεία με το ANTARES. Η ακούσια ανάδυση του Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ μπορεί να αποδοθεί είτε σε λανθασμένο χειρισμό ζυγίσεως ή/και των πηδαλίων βάθους σε συνδυασμό με το ούτως ή άλλως προβληματικό σύστημα εκσφενδονίσεως τορπιλών της συγκεκριμένης κλάσης Υ/Β, είτε σε αιφνίδια βλάβη των πηδαλίων βάθους, όπως αντίστοιχα συνέβη στο Υ/Β ΝΗΡΕΥΣ κατά την επίθεση της 20^ης Ιουλίου 1942.

Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ

1. 9 Ιανουαρίου 1941, Οτράντο

Το Υ/Β NEGHELLI το οποίο φέρεται να βυθίστηκε υπό του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ βρισκόταν εν όρμω στη Λέρο κατά την εν λόγω ημερομηνία και κατά τεκμήριο στις 19 Ιανουαρίου 1941 επιτέθηκε εναντίον του αντιτορπιλικού ΨΑΡΑ πλησίον του Αγίου Γεωργίου (Σαρωνικός) και εναντίον νηοπομπής πλησίον της Φαλκονέρας την ίδια ημέρα όντας το μοναδικό περιπολούν ιταλικό Υ/Β στην περιοχή αυτή. Εκτιμάται ότι βυθίστηκε από την ανθυποβρυχιακή δράση του αντιτορπιλικό HMS GREYHOUND μετά την τελευταία επίθεση. Το μοναδικό ιταλικό Υ/Β που βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή της θέσης του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ (Οτράντο) και δύναται να συσχετισθεί ήταν το BEILUL (κλάσεως ADUA όπως και το NEGHELLI) το οποίο όμως βυθίστηκε από αεροπορική επιδρομή το 1944. Λόγω της βεβαιότητας εκ μέρους του Κυβερνήτη του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ για το πλήγμα της τορπίλης, ενδεχομένως ο στόχος να ήταν αλιευτικό του οποίου η απουσία να μην καταγράφηκε επισήμως και η αναγνώριση να υπήρξε λανθασμένη.

2. 23 Μαρτίου 1941, Οτράντο

Η επίθεση αφορούσε νηοπομπή από το Μπάρι προς το Δυρράχιο αποτελούμενη από τα εμπορικά CARNIA (πρωτόπλους), MONSTELLA, VESTA, το επιβατηγό SS ANNA CAPANO (πολιτικού δρομολογίου) με συνοδεία το αντιτορπιλικό CASTELFIDARDO. Το MONSTELLA σήμανε συναγερμό για τις επερχόμενες τορπίλες και η νηοπομπή άρχισε να στρέφει, αλλά το CARNIΑ παρόλο που απέφυγε δύο τορπίλες διερχόμενες πλώραθέν του, επλήγη στη συνέχεια από τις άλλες δύο τορπίλες της δέσμης εκ των οποίων η μία εξερράγη. Επέπλευσε για 11ώρες οπότε και βυθίστηκε ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη προσπάθεια ρυμούλκησης. Σύμφωνα με πηγές οι τορπίλες κατευθύνονταν αρχικά εναντίον του ANNA CAPANO το οποίο και τις απέφυγε.

3. 24 Σεπτεμβρίου 1941, Σούδα

Η επίθεση αφορούσε το ιταλικό ναυαγοσωστικό CYCLOPS αλλά δεν ολοκληρώθηκε λόγω προσέγγισης του συνοδού αντιτορπιλικού CRISPI. Το CYCLOPS μετά την απελευθέρωση κατασχέθηκε και παρέμεινε σε ελληνική ιδιοκτησία ως ΚΥΚΛΩΨ μέχρι το 1976 οπότε και εκποιήθηκε για διάλυση.

4. 16 Νοεμβρίου 1942, Καφηρέας

Η επίθεση αφορούσε νηοπομπή από τον Πειραιά προς την Κωνσταντινούπολη αποτελούμενη από τα αντιτορπιλικά HERMES, τα ανθυποβρυχιακά (U–boot Jäger) UJ-2101,UJ-2102 το εμπορικό ALBA JULIA και το πολύ παλαιό (1899) πετρελαιοφόρο CELENO. Κατά την επίθεση του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ εναντίον του ALBA JULIA έγινε αντιληπτή από τον στόχο είδος υποθαλάσσιας σύγκρουσης χωρίς να υποστεί βλάβες. Πιθανώς η υποθαλάσσια σύγκρουση να προήλθε από την πρόσκρουση της τορπίλης του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ χωρίς αυτή να εκραγεί. Το ALBA JULIA εκποιήθηκε το 1959 όντας υπό Σοβιετική σημαία ως NIKOLAEV από το 1946. Το CELENO επίσης δεν επλήγη και αποσύρθηκε το 1960 ευρισκόμενο επίσης υπό σοβιετική σημαία. Το UJ-2102 το οποίο εν τέλει βύθισε το Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ βυθίστηκε από αεροπορική επιδρομή στο λιμένα Βόλου στις 13 Οκτωβρίου 1944.

Υ/Β ΓΛΑΥΚΟΣ

1. 9 Νοεμβρίου 1941, Σούδα

Η επίθεση αφορούσε στόχο εξερχόμενο από τη Σούδα, αναγνωρισμένο ως εμπορικό 8000tn με τη συνοδεία αντιτορπιλικού. Δεν ολοκληρώθηκε η επίθεση λόγω της μεγάλης απόστασης του στόχου. Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

2. 10 Νοεμβρίου 1941, Ηράκλειο

Κατά την επίθεση του Υ/Β ΓΛΑΥΚΟΣ εναντίον στόχου ΒΔ του Ηρακλείου πλησίον της ακτής, διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για το ιταλικό πλοίο επισκευών HERCULES το οποίο ρυμουλκούσε πλωτή δεξαμενή καυσίμων από τον Πειραιά προς το Ηράκλειο. Η μία εκ των δύο τορπιλών εξερράγη στην ακτή, ενώ η δεύτερη κατέληξε στην ακτή χωρίς να εκραγεί και περισυνελλέγει από γερμανικό στρατιωτικό προσωπικό. To αναφερόμενο σε ελληνικές πηγές NORBURG ως στόχος του Υ/Β ΓΛΑΥΚΟΣ, βρισκόταν ήδη στο Ηράκλειο υπό επισκευή από το επιταγμένο πλωτό συνεργείο ΕΙΡΗΝΗ ΒΕΡΝΙΚΟΥ, καθόσον είχε ήδη τορπιλιστεί από την 10 Σεπτεμβρίου 1941 από το βρετανικό Υ/Β HMS TORBAY, αλλά κρίθηκε μη επισκευάσιμο και ρυμουλκήθηκε στην Τεργέστη όπου διαλύθηκε το 1945. Το ίδιο το HERCULES κατέπλευσε στο Ηράκλειο όπου βυθίστηκε την 24 Νοεμβρίου 1941 από το Υ/Β HMS TRIUMPH δίπλα στο ΕΙΡΗΝΗ ΒΕΡΝΙΚΟΥ και στο επισκευαζόμενο NORBURG.

Υ/Β ΝΗΡΕΥΣ

1. 21 Ιανουαρίου 1940, Οτράντο

Η επίθεση αφορούσε στόχο με κατεύθυνση από τον Αυλώνα προς το Μπρίντεζι, αναγνωρισμένο ως «ταχυδρομικό» (ferry) 2000-3000tn. Η επίθεση δεν ολοκληρώθηκε λόγω της πολύ μικρής απόστασης αρχικού εντοπισμού του στόχου και του μικρού χρόνου αντίδρασης, σε συνδυασμό με την θαλασσοταραχή που προκαλούσε απώλεια του βάθους και συνεπώς απώλεια οπτικής επαφής με τον στόχο από το περισκόπιο. Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

2. 23 Φεβρουαρίου 1941, προσβάσεις Αυλώνα

H ανεπιτυχής αυτή επίθεση κατά τη νύχτα με τέσσερεις τορπίλες, αφορούσε στο υπερωκεάνιο PIEMONTE το οποίο έπλεε σε νηοπομπή από τον Αυλώνα προς το Μπρίντεζι μαζί με το επιβατηγό CITTA DI MARSALA και το εξοπλισμένο εμπορικό FRANCESCO MOROSINI συνοδευόμενα από το τορπιλοβόλο ALTAIR. Οι στόχοι εντοπίσθηκαν σε πολύ μικρή απόσταση (800 γιάρδες) οπότε εβλήθη μία τορπίλη κατά τον αρχικό εντοπισμό από την επιφάνεια και επιπλέον τρεις κατά τη διάρκεια «ταχείας κατάδυσης». Το PIEMONTE αυτοβυθίστηκε στη Μεσσήνη στις 15 Αυγούστου 1943 κατά την υποχώρηση των δυνάμεων του Άξονα.

3. 15 Αυγούστου 1941, Ν Ρόδου

Εκδηλώθηκε ανεπιτυχής επίθεση με τρεις τορπίλες εναντίον ιταλικού ρυμουλκού. Στην ευρύτερη περιοχή των Δωδεκανήσων βρίσκονταν τα ρυμουλκά IMPERO και AGUGLIA χωρίς όμως μπορεί να είναι εφικτό να διευκρινιστεί εναντίον ποιου είχε εκδηλωθεί η επίθεση. Το IMPERO συγκεκριμένα παρέμεινε σε υπηρεσία μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70.

4. 19 Ιουλίου 1942, Άκρα Μαντήλι Εύβοιας

Στις ελληνικές πηγές δεν παρέχονται στοιχεία για το είδος του στόχου της επίθεσης, πέραν της αναφοράς του Υ/Β ότι επρόκειτο για εμπορικό 6000-7000tn. Οι λοιπές πηγές συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για το ιταλικό πλωτό νοσοκομείο SICILIA. Η επίθεση από απόσταση 2300 γιαρδών με τέσσερεις τορπίλες ήταν ανεπιτυχής, προφανώς όμως, ο στόχος δεν είχε αναγνωρισθεί ορθά. Το SICILIA βυθίστηκε στις 4 Απριλίου 1943 στη Νάπολη από αεροπορικό βομβαρδισμό.

5. 20 Ιουλίου 1942, Κέα – Μακρόνησος

H επίθεση αφορούσε στόχο «μέσου εκτοπίσματος» συνοδευόμενο από αντιτορπιλικό εντός στενού Κέας – Μακρονήσου. Δεν εκδηλώθηκε επίθεση λόγω ηλεκτρικής βλάβης που επηρέασε τη λειτουργία κρίσιμων μηχανισμών και συστημάτων όπως των πηδαλίων βάθους και διευθύνσεως, των υδροφώνων, του περισκοπίου και της γυροπυξίδας. Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

6. 24 Σεπτεμβρίου 1942, ΒΔ Ρόδου

Το μικρό επιβατηγό FIUME βυθίστηκε εντός τριών λεπτών από μία εκ των τριών τορπιλών της δέσμης που έβαλε το Υ/Β ΝΗΡΕΥΣ. Το FIUME εκτελούσε επί σειρά ετών (από προ ενάρξεως του πολέμου) πολιτικά δρομολόγια στα Δωδεκάνησα και ήταν εξαιρετικά δημοφιλές ανάμεσα στον πληθυσμό. Διασώθηκαν 73 από τους 287 επιβαίνοντες ενώ απωλέσθηκαν 50 από τους 70 Έλληνες επιβαίνοντες.

Υ/Β ΠΙΠΙΝΟΣ

1. 8 Μαρτίου 1944 , Θερμαϊκός

Η επίθεση αφορούσε νηοπομπή αποτελούμενη από το γερμανικό εμπορικό BURGAS (2941tn) και την ναρκοθέτηδα DRACHE (πρώην γιουγκοσλαβική ZMAJ) συνοδευόμενα από δύο μικρά ανθυποβρυχιακά σκάφη. Επίθεση εκδηλώθηκε με τρεις τορπίλες εναντίον του BURGAS ανεπιτυχώς. To DRACHE χρησιμοποιείτο πιλοτικά από το Kriegsmarine ως φορέας Ε/Π εν πλω και θεωρείται το πρώτο σκάφος παγκοσμίως με την εν λόγω δυνατότητα. Βυθίστηκε από αεροπορική επιδρομή στο Βαθύ στις 22 Σεπτεμβρίου 1944.

2. 13 Απριλίου 1944, προσβάσεις Σούδας

Η μη ολοκληρωμένη αυτή επίθεση, λόγω προσέγγισης των συνοδών της νηοπομπής, αφορούσε στα γερμανικά εμπορικά SABINE (πρώην ιταλικό SALVATORE, βυθίστηκε στις 1 Ιουνίου 1944 Β. Ηρακλείου από αεροπορική επιδρομή) και το SUZANNE (πρώην ισπανικό SAN JUAN II, βυθίστηκε από το Υ/Β HMS VIVID στις 14 Ιουλίου 1944 έξωθεν όρμου Λιβάδια της Τήλου). Το  SUZANNE ανήκε στην ομάδα των δέκα μικρών ισπανικών πλοίων τα οποία αγοράστηκαν από την γερμανικών συμφερόντων ισπανική εταιρεία Transcomar το 1941, όπως τα RIGEL και SAN ISIDRO LABRADOR τα οποία προσεβλήθησαν το 1943 από το Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ. Προορίζονταν να εκτελούν μεταφορές υπέρ των Γερμανών, υπό ουδέτερη ισπανική σημαία.

 

 

 

3. 27 Μαΐου 1944, ΒΑ Φαλκονέρας

Η επίθεση με τέσσερεις τορπίλες ήταν ανεπιτυχής. Ο στόχος, ο οποίος προφανώς δεν είχε αναγνωρισθεί ορθά, ήταν το BORELAND του Σουηδικού Ερυθρού Σταυρού το οποίο ήταν ένα από τα 16 πλοία τα οποία εκτελούσαν δρομολόγια με ανθρωπιστικής φύσεως φορτία (relief ships) υπέρ του δοκιμαζόμενου ελληνικού πληθυσμού.

4. 9 Αυγούστου 1944, Σάμος

Η επίθεση αφορούσε αρχικά το γερμανικό τορπιλοβόλο ΤΑ-19 (πρώην ιταλικό αντιτορπιλικό CALATAFIMI) και στη συνέχεια το γερμανικό μεταγωγικό ORION πρώην ελληνικό Πλοίο Φαρικής Υποστήριξης ΩΡΙΩΝ εντός λιμένα Καρλοβασίου. Στην πρώτη επίθεση, τα ίχνη των τεσσάρων τορπιλών έγιναν άμεσα αντιληπτά από το ΤΑ-19 από την αριστερή πλευρά του πλοίου σε απόσταση 2000 γιαρδών και έστρεψε δραστικά αριστερά επιταχύνοντας, χωρίς να καταφέρει να αποφύγει την αριστερότερη τορπίλη της δέσμης. Δεν αναφέρονται απώλειες μεταξύ του πληρώματος του αντιτορπιλικού το οποίο στη συνέχεια κόπηκε στη μέση και βυθίστηκε 30 λεπτά μετά την επίθεση. Στη συνέχεια το Υ/Β προσέβαλε το ΩΡΙΩΝ εντός του λιμένα με διαδοχικές βολές τορπιλών αλλά όλες εξερράγησαν στον προβλήτα χωρίς να προκαλέσουν βλάβη στον στόχο. Το ΩΡΙΩΝ βυθίστηκε στα αβαθή του όρμου Κέδρος της Δονούσας στις 23 Σεπτεμβρίου 1944 από βρετανική αεροπορική επιδρομή. Το ναυάγιο του ΤΑ-19 ανελκύσθηκε και εκποιήθηκε για διάλυση μεταπολεμικά.

5. 1 Σεπτεμβρίου 1944, ΒΑ. Μήλου και 6 Σεπτεμβρίου 1944, B. Ηρακλείου

Οι ανωτέρω επιθέσεις (η πρώτη ανολοκλήρωτη λόγω εντοπισμού του Υ/Β από τον στόχο όσο βρισκόταν εν επιφανεία και η δεύτερη μέσω δέσμης τεσσάρων τορπιλών ανεπιτυχής) αφορούσαν σε μικρά μεταγωγικά τύπου Kriegstransporter (ΚΤ). Τα συγκεκριμένα σκάφη κατασκευάζονταν από το 1942 σε ιταλικά ναυπηγεία με σκοπό την ταχεία αναπλήρωση απωλειών σε μεταγωγικά για την συνέχιση της υποστήριξης ΔΜ των Afrikakorps. Κατά την επίθεση της 6^ης Σεπτεμβρίου ο στόχος ήταν το ΚΤ-4 το οποίο στο μεταξύ είχε μετασκευαστεί στο καταδιωκτικό Υ/Β UJ-2171. Βυθίστηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1944 από το αντιτορπιλικό HMS TEASER πλησίον άκρας Σπάθα της Κρήτης.

6. 3 Σεπτεμβρίου 1944, Β Ηρακλείου

Η ανεπιτυχής επίθεση μέσω τριών τορπιλών αφορούσε στόχο «μήκους περί τα 65μ και χαμηλά έξαλα». Δεν κατέστη εφικτός ο προσδιορισμός της ταυτότητας του στόχου από άλλες πηγές.

7. 8 Σεπτεμβρίου Ν Σαντορίνης

Το εξοπλισμένο ιστιοφόρο 200tn το οποίο αμύνθηκε κατά την ανταλλαγή πυρών με τα πυροβόλα και επιβίωσε, ήταν το καταδιωκτικό Υ/Β UJ-2142 (πρώην ελληνική τράτα ΦΙΛΙΑ Π) το οποίο είχε χαρακτηριστικά Q–ship (πλοίο παγίδα για προσέλκυση Υ/Β σε ανάδυση). Βυθίστηκε από επιδρομή αεροσκαφών αεροπλανοφόρου συνοδείας στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 Ν Μήλου.

Υ/Β ΜΑΤΡΩΖΟΣ

8 Οκτωβρίου 1944, Ικαρία

Αφορά επίθεση σε νηοπομπή Δ. ν. Ικαρίας από τη Λέρο προς τη Θεσσαλονίκη. Αποτελείτο από το τσιμεντόπλοιο (κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα) ACHILLES (1.450tn) κατασκευασμένο στο Πέραμα το 1944, τα ρυμουλκά PAUL (212tn, κατασκευασμένο στα Αμπελάκια το 1944) και HORST (200tn, προερχόμενο μέσω Δούναβη στη Μαύρη Θάλασσα το 1943) και τα μετασκευασμένα σε περιπολικά αλιευτικά (Kriegsfischkutter) GK.91 (GK=Griechenland, Kreta), GD.92 (GD=Griechenland, Dodekanese). Το Υ/Β προσέγγισε αρχικά στην επιφάνεια με σκοπό την αναγνώριση και αποφυγή καταστροφής στόχων που μετέφεραν αγαθά για τα λαϊκά συσσίτια, όμως δέχθηκε πυρά. H συμπλοκή συνεχίστηκε στην επιφάνεια αλλά το πυροβόλο του Υ/Β υπέστη εμπλοκή και αποχώρησε. Το Υ/Β επιχείρησε να συντονίσει τις κινήσεις του με το βρετανικό Υ/Β HMS VIVID που αναδύθηκε πλησίον αυτού μετά την δράση, ώστε να επιτεθούν από κοινού εναντίον της νηοπομπής. Το βρετανικό Υ/Β καταδύθηκε και έπλευσε μόνο του εναντίον της νηοπομπής η οποία εν τέλει καταστράφηκε την ίδια ημέρα από βρετανικές τορπιλακάτους μετά από αναφορά του HMS VIVID.

ΤΟΡΠΙΛΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΥΠΟΒΡΥΧΙΩΝ

1. Όσον αφορά στις τορπίλες των γαλλικού τύπου ελληνικών Υ/Β, εκτιμάται ότι αυτές ανήκαν στον τύπο 24V ή 24Μ και όχι στον άλλο τύπο 26Μ της ίδιας περιόδου, καθόσον η επίθεση του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ εναντίον του ALBA JULIA εκτελέσθηκε από απόσταση 5500 γιαρδών το οποίο είναι εκτός ακτίνας δράσεως της τορπίλης 26Μ.

Στοιχεία τορπιλών 24V/M:

Χρήση	Υποβρύχια
Σχεδίαση	1924
Εισαγωγή σε υπηρεσία	1926
Βάρος	1490kg
Μήκος	8,28m
Γόμωση	310kg TNT
Ακτίνα/Ταχύτητα	3300yds/45kts 7650yds/35kts
Ισχύς	Schneider alcohol/air heater

2. Τα Υ/Β ΠΙΠΙΝΟΣ και Υ/Β ΜΑΤΡΩΖΟΣ έφεραν τις βρετανικές τορπίλες Mk X οι οποίες παρέμειναν σε υπηρεσία για πολλές δεκαετίες μεταπολεμικά.

Στοιχεία τορπιλών Μk X:

Χρήση	Υποβρύχια
Σχεδίαση	1939
Εισαγωγή σε υπηρεσία	1940
Βάρος	1620kg
Μήκος	7,2m
Γόμωση	275kg TNT
Ακτίνα/Ταχύτητα	3280yds/47kts 5470yds/43kts 8750yds/36kts 13120yds/29kts
Ισχύς	Wet heater